Diugoniowate
Dugongidae
J.E. Gray, 1821[1]
Ilustracja
Przedstawiciel rodziny – diugoń przybrzeżny (Dugong dugon)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

(bez rangi) Atlantogenata
Nadrząd

afrotery

Rząd

brzegowce

Rodzina

diugoniowate

Typ nomenklatoryczny

Dugong Lacépède, 1799

Synonimy
  • Halitherida[a] Carus, 1868[2]
  • Halitheriidae: Gill, 1872[3]
  • Halitheriinae: Abel, 1913[4]
  • Archaeosireninae[b] Abel, 1914[5]
  • Eotherioidinae[c] Kretzoi, 1941[6]
  • Metaxytheriinae[d] Kretzoi, 1941[7]
  • Prototheriidae[e] Kretzoi, 1941[7]
  • Halianassinae[f] Reinhart, 1959[8]
Podrodziny

2 podrodziny – zobacz opis w tekście

Zasięg występowania
Mapa występowania

Diugoniowate[9] (Dugongidae) – rodzina morskich ssaków łożyskowych z rzędu brzegowców (Sirenia). Jedyny żyjący współcześnie gatunek tej rodziny – diugoń przybrzeżny (Dugong dugon) – występuje w wodach tropikalnych u wybrzeża wschodniej Afryki, Azji, Australii i Nowej Gwinei[10]. Syrena morska (†Hydrodamalis gigas) została wytępiona w XVIII wieku. Gatunki kopalne znane są ze szczątków pochodzących z eocenu. Osiągały do 7 m długości.

Charakterystyka

Diugoń

Płetwa ogonowa diugoniowatych ma półksiężycowate wycięcie w środku. Kończyny przednie są przekształcone w płetwy bez szczątków kopytek. W szkielecie występuje 7 kręgów szyjnych. Uzębienie różni się u poszczególnych gatunków. Diugonie, w przeciwieństwie do manatów, które odżywiają się zarówno trawą morską jak i mieszaniną prawdziwych traw (Graminae), spasają wyłącznie podmorskie łąki trawy morskiej, która z trawą sensu stricto nie ma nic wspólnego. Jest to mieszanka wodnych roślin okrytozalążkowych o małej zawartości krzemionki. Diugonie poruszają się wolno w ciepłych i płytkich wodach, dzięki czemu oszczędzają energię i odżywiają się pędami wodnych roślin, które są bogate w węglowodany. Żerują nocą, na głębokości 1-12 m. Ich przednie kończyny są krótsze niż kończyny manatów, nie występują na nich charakterystyczne dla manatów szczątkowe kopytka. Różnią się również kształtem płetwy ogonowej.

Diugonie do późnego miocenu występowały u zachodnich wybrzeży Atlantyku i Morza Karaibskiego, zwykle jednak nie zasiedlając estuariów, gdzie o prawdziwą trawę morską było trudniej. W tym samym czasie manaty posiadły już prawdopodobnie umiejętność korzystania z różnych roślin przybrzeżnych (traw) i zaczęły wypierać słabiej dostosowane diugonie. Być może była to jedna z przyczyn wymarcia diugoniów karaibskich z Atlantyku i Karaibów. Obecnie występują wyłącznie w tropikalnej strefie Oceanu Indyjskiego i Spokojnego.

Systematyka

Do rodziny należą następujące podrodziny[11][12][9]:

Opisano również rodzaje wymarłe nie klasyfikowane w żadnej z powyższych podrodzin[13]:

  • Anisosiren Kordos, 1979[14] – jedynym przedstawicielem był Anisosiren pannonica Kordos, 1979
  • Caribosiren Reinhart, 1959[15] – jedynym przedstawicielem był Caribosiren turneri Reinhart, 1959
  • Eosiren Andrews, 1902[16]
  • Eotheroides Palmer, 1899[17]
  • Halitherium Kaup, 1838[18]
  • Indosiren Koenigswald, 1952[19]
  • Lentiarenium Voss, 2016[20] – jedynym przedstawicielem był Lentiarenium cristolii (Fitzinger, 1842)
  • Metaxytherium Christol, 1840[21]
  • Miodugong Deraniyagala, 1969[22] – jedynym przedstawicielem był Miodugong brevicranius Deraniyagala, 1969
  • Paralitherium Kordos, 1977[23] – jedynym przedstawicielem był Paralitherium tarkanyense Kordos, 1977
  • Priscosiren Vélez-Juarbe & Domning, 2014[24] – jedynym przedstawicielem był Priscosiren atlantica Vélez-Juarbe & Domning, 2014
  • Prohalicore Flot, 1887[25] – jedynym przedstawicielem był Prohalicore dubaleni Flot, 1887
  • Prototherium Zigno, 1887[26]
  • Sirenavus Kretzoi, 1941[27] – jedynym przedstawicielem był Sirenavus hungaricus Kretzoi, 1941
  • Stegosiren Domning & Beatty, 2019[28] – jedynym przedstawicielem był Stegosiren macei Domning & Beatty, 2019

Uwagi

  1. Typ nomenklatoryczny: Halitherium Kaup, 1838.
  2. Typ nomenklatoryczny: †Archaeosiren Abel, 1913 (= Eosiren Abel, 1913).
  3. Typ nomenklatoryczny: †Eotheroides Palmer, 1899.
  4. Typ nomenklatoryczny: †Metaxytherium Christol, 1840.
  5. Typ nomenklatoryczny: †Prototherium Zigno, 1887.
  6. Typ nomenklatoryczny: †Halianassa Meyer, 1838 (= †Halitherium Kaup, 1838).

Przypisy

  1. J.E. Gray. On the Natural Arrangment of Vertebrose Animals. „The London Medical Repository”. 15, s. 309, 1821. (ang.). 
  2. J.V. Carus: Handbuch der Zoologie. Cz. 1: Wirbelthiere, Mollusken und Molluscoiden. Leipzig: Wilhelm Engelmann, 1868, s. 168. (niem.).
  3. T.N. Gill. Arrangement of the Families of Mammals; with Analytical Tables. „Smithsonian Miscellaneous collections”. 11, s. 13, 1872. (ang.). 
  4. O. Abel. Die eocänen Sirenen der Mittelmeerregion. Erster Teil: Der Schädel von Eotherium aegyptiacum. „Palaeontographica”. 59, s. 358, 1913. (niem.). 
  5. O. Abel: Die vorzeitlichen Säugetiere. Jena: Gustav Fischer, 1914, s. 217. (niem.).
  6. Kretzoi 1941 ↓, s. 154.
  7. a b Kretzoi 1941 ↓, s. 155.
  8. Reinhart 1959 ↓, s. 8, 62.
  9. a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 24. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  10. D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Family Dugongidae. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-30].
  11. N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-08-24]. (ang.).
  12. C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 120. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  13. J.S. Zijlstra, Dugongidae Gray, 1821, Hesperomys project (Version 23.8.0), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-08-24] (ang.).
  14. L Kordos. Fontosabb szórványleletek a MÁFI Gerinces gyűjtémdnyében (4. közlemény) / Major finds of scattered fossils in the Palaeovertebrate Collection of the Hungarian Geological Institute (Communication No. 4). „Magyar Állami Földtani Intézet Jelentése”. 1977, s. 313, 1979. (węg. • ang.). 
  15. Reinhart 1959 ↓, s. 8.
  16. Ch.W. Andrews. Preliminary note on some recently discovered extinct vertebrates from Egypt. (Part III.). „The geological magazine, or, Monthly journal of geology”. New series. Decade IV. 9 (4), s. 293, 1902. (ang.). 
  17. T.S. Palmer. Catalogus Mammalium tam viventium quam fossilium. By Dr. E. L. Trouessart. Berlin, R. Friedländer & Sohn. New ed., fasciculus VI., Appendix and Index, 1899, 8o pp. 1265–1469. Price of complete work 66 Marks. „Science”. Second series. 10 (249), s. 494, 1899. (ang.). 
  18. J.J. Kaup. [Notka bez tytułu]. „Neues Jahrbuch für Mineralogie, Geognosie, Geologie und Petrefaktenkunde”. Jahrgang 1838, s. 536, 1838. (niem.). 
  19. G.H.R. von Koenigswald. Fossil sirenians from Java. „Proceedings of the Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen”. Series B. 55 (5), s. 611, 1952. (ang.). 
  20. M. Voss, B. Berning & E. Reiter. A taxonomic and morphological re-evaluation of „Halitherium” cristolii Fitzinger, 1842 (Mammalia, Sirenia) from the late Oligocene of Austria, with the description of a new genus. „European Journal of Taxonomy”. 256, s. 6, 2016. DOI: 10.5852/ejt.2016.256. (ang.). 
  21. J. de Christol. Nouvelles recherches sur le Metaxytherium. „Comptes rendus hebdomadaires de l’Académie des Sciences”. 12, s. 119, 1841. (fr.). 
  22. P.E.P. Deraniyagala. Some aspects of the Tertiary Period in Ceylon. „Journal of the Ceylon Branch of the Royal Asiatic Society”. New series. 12, s. 97, 1969. (ang.). 
  23. L. Kordos. Új Felsőeocen sziréna (Paralitherium tarkanyense n.g.n.sp.) Felsőtárkányból / A new Upper Eocene sirenian (Paralitherium tarkanyense n.g.n.sp.) from Felsotarkdny, NE Hungary. „Magyar Állami Földtani Intézet Jelentése”. 1975, s. 350, 1977. (hebr. • ang.). 
  24. J. Vélez-Juarbe & D.P. Domning. Fossil Sirenia of the West Atlantic and Caribbean region: X. Priscosiren atlantica, gen. et sp. nov. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 34 (4), s. 951, 2014. DOI: 10.1080/02724634.2013.815192. (ang.). 
  25. L. Flot. Note sur le Prohalicore Dubaleni. „Bulletin de la Société géologique de France”. Troisième série. 15, s. 135, 1887. (fr.). 
  26. A. de Zigno. Quelques observations sur les siréniens fossiles. „Bulletin de la Société géologique de France”. Troisième série. 15, s. 731, 1887. (fr.). 
  27. M. Kretzoi. Sirenavus hungaricus n. g. n. sp., ein neuer Prorastomide aus dem Mitteleozän (Lutetium) von Felsögalla in Ungarn. „Annales Musei historico-naturalis hungarici”. 34, s. 147, 1941. (niem.). 
  28. D.P. Domning & B.L. Beatty. Fossil Sirenia of the West Atlantic and Caribbean region. XII. Stegosiren macei, gen. et sp. nov. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 39 (3), s. 2, 2019. DOI: 10.1080/02724634.2019.1650369. (ang.). 

Bibliografia

  • M. Kretzoi. Sirenavus hungaricus n. g. n. sp., ein neuer Prorastomide aus dem Mitteleozän (Lutetium) von Felsögalla in Ungarn. „Annales Musei historico-naturalis hungarici”. 34, s. 146–156, 1941. (niem.). 
  • R.H. Reinhart. A review of the Sirenia and Desmostylia. „University of California Publications in Geological Sciences”. 36 (1), s. 1–146, 1959. (ang.). 
  • Kazimierz Kowalski: Ssaki, zarys teriologii. Warszawa: PWN, 1971.
  • Kazimierz Kowalski: Ssaki, zarys teriologii. Warszawa: PWN, 1971.
  • Zwierzęta : encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 166-167. ISBN 83-01-14344-4.
  • Caryn Self-Sullivan, Evolution of the Sirenia, Sirenian International (format pdf) (en)

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się