Podłoga i sufit (ang. floor and ceiling) – funkcje zaokrąglające liczby rzeczywiste do liczb całkowitych odpowiednio w dół i w górę.

Definicja formalna

Podłoga, część całkowita, cecha lub entier liczby rzeczywistej oznaczana lub to największa liczba całkowita nie większa od [1]. Symbolicznie:

Natomiast sufit lub cecha górna liczby rzeczywistej to najmniejsza liczba całkowita nie mniejsza od Liczbę tę oznaczamy symbolem Symbolicznie:

Częścią ułamkową bądź mantysą liczby rzeczywistej nazywa się liczbę Oznacza się ją (nie należy mylić z identycznie zapisywanym zbiorem jednoelementowym)

W informatyce pojęcia cechy i mantysy są rozumiane inaczej, zob. Notacja naukowa i Liczba zmiennoprzecinkowa.

Przykłady

Nazwy

Pierwotnie używano terminów: część całkowita oraz część ułamkowa, których nazwa odpowiada intuicyjnemu rozumieniu tych pojęć dla nieujemnych liczb rzeczywistych. Obie te nazwy przeczą jednak intuicji dla liczb ujemnych i wprowadzają przez to pewne zamieszanie. Mimo wszystko są one nadal używane w matematyce. Z kolei nazwa entier pochodzi od francuskiego słowa oznaczającego „całość” i bywa często używana w analizie w kontekście funkcji. Terminy cecha i mantysa używane są przede wszystkim podczas opisu własności logarytmów. Pojęcia te oznaczane są tradycyjnie symbolami [·], dla cechy i {·} dla mantysy.

Nazwy stosowane w tym artykule zostały wprowadzone przez Kennetha E. Iversona[2][3], który zaproponował oznaczenie dla części całkowitej, którą nazwał podłogą, w opozycji do sufitu oznaczanego Pojęcia te są dosłownymi tłumaczeniami nazw angielskich, odpowiednio: floor (podłoga) oraz ceiling (sufit).

Własności

Podłoga i sufit

Wykres funkcji podłoga
Wykres funkcji sufit

Podłoga i sufit spełniają następujące nierówności:

Ponadto

przy czym równość zachodzi wyłącznie dla całkowitych x. W pozostałych przypadkach obie nierówności są ostre i mamy:

Przyporządkowując każdej liczbie rzeczywistej jej podłogę lub sufit otrzymujemy funkcje ze zbioru liczb rzeczywistych w zbiór liczb całkowitych.

Funkcje podłoga i sufit są niemalejące:

Ponadto:

  • dla dowolnego

Część ułamkowa

Część ułamkowa należy zawsze do przedziału tzn.

dla dowolnej liczby rzeczywistej

Wykres mantysy

Czasami część ułamkową liczby zapisuje się jako gdzie jest resztą z dzielenia uogólnioną na liczby rzeczywiste.

Część ułamkowa jest funkcją okresową o okresie zasadniczym

Jeżeli liczba a jest niewymierna, wtedy liczby postaci {k·a}, dla k przebiegającego zbiór liczb naturalnych, równomiernie pokrywają przedział otwarty (0,1). Formalnie stwierdzenie to można zapisać jako:

o ile funkcja jest funkcją ograniczoną i prawie wszędzie ciągłą.

Fakt ten został odkryty i udowodniony niezależnie przez P. Bohla, Wacława Sierpińskiego i Hermanna Weyla około roku 1909.

Cecha i mantysa logarytmu

Cechę logarytmu liczby dodatniej można odczytać z jej zapisu pozycyjnego o tej samej podstawie co logarytm. Przykładowo cechę logarytmu dziesiętnego odczytujemy z zapisu w systemie dziesiętnym. Sposób odczytu jest następujący:

  • Cecha logarytmu liczby rzeczywistej większej od 1 jest o 1 mniejsza od liczby cyfr jej części całkowitej.
  • Cecha logarytmu liczby dodatniej mniejszej od 1 jest ujemna i równa minus liczba wszystkich zer przed pierwszą cyfrą znaczącą tej liczby. W takiej sytuacji zapisuje się ją zwykle z nadkreśleniem zamiast znaku „–” (pozwala to odróżnić ją od następującej po niej mantysy zapisywanej jako liczba dodatnia).

Mantysa logarytmu to pozostała z niego część po odjęciu cechy. Jest to zawsze liczba z przedziału

Przykłady

Mantysa logarytmów liczb postaci (gdzie jest całkowite) wynosi np.:

Wszystkie liczby różniące się tylko położeniem przecinka dziesiętnego lub liczbą zer na początku lub końcu liczb, mają logarytm z jednakową mantysą, np.:

Przypisy

  1. cecha liczby, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2023-05-31].
  2. Nicholas J. Higham, Handbook of writing for the mathematical sciences, wyd. 2nd ed, Philadelphia: Society for Industrial and Applied Mathematics, 1998, s. 25, ISBN 0-89871-420-6, OCLC 38992868 [dostęp 2021-02-19].
  3. Kenneth E. Iverson, A programming language, New York 1962, s. 12, ISBN 0-471-43014-5, OCLC 523128 [dostęp 2021-02-19].

Linki zewnętrzne

  • Eric W. Weisstein, Integer Part, [w:] MathWorld, Wolfram Research (ang.). [dostęp 2023-05-31].
  • publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Integral part (ang.), Encyclopedia of Mathematics, encyclopediaofmath.org, [dostęp 2023-05-31].
  • publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Floor function (ang.), Encyclopedia of Mathematics, encyclopediaofmath.org, [dostęp 2023-05-31].

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się