ResponseEve, a responsive template by SiGa

Chocianów
	miasto w gminie miejsko-wiejskiej
	; Kościół św. Józefa Oblubieńca
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	polkowicki
Gmina	Chocianów
Data założenia	1284
Prawa miejskie	1895
Burmistrz	Tomasz Kulczyński
Powierzchnia	9,0 km²
Populacja (01.01.2023); • liczba ludności; • gęstość	; 7455; 828,3 os./km²
Strefa numeracyjna	(+48) 76
Kod pocztowy	59-140
Tablice rejestracyjne	DPL
	Położenie na mapie gminy Chocianów Chocianów
	Położenie na mapie Polski Chocianów
	Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Chocianów
	Położenie na mapie powiatu polkowickiego Chocianów
	51°25′02″N 15°54′05″E/51,417222 15,901389
TERC (TERYT)	0216014
SIMC	0954060
	Hasło promocyjne: Zawitaj, Zobacz, Zostań
	Urząd miejskiul. Ratuszowa 10; 59-140 Chocianów
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Strona internetowa
	BIP

Chocianów (tuż po wojnie Kaczanów^[2], niem. Kotzenau^[3]) – miasto w województwie dolnośląskim, w powiecie polkowickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Chocianów. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. legnickiego.

Według danych GUS z 1 stycznia 2023 r. miasto liczyło 7455 mieszkańców^[1] (458. miejsce w kraju).

Miasto leży we wschodniej części Borów Dolnośląskich na zachód od Lubina i północ od Chojnowa. Na północ od Chocianowa znajdują się Lasy Chocianowskie.

Historia

Około roku 1297 na polecenie księcia jaworsko-świdnickiego Bolka I; czasowo sprawującego rządy nad księstwem legnickim; powstał w Chocianowie zamek, w założeniu mający pewnie powstrzymywać zakusy Piastów głogowskich. Niedługo trzeba było czekać, a obok zamku szybko wyrosła osada, jej nazwę w 1311 zapisano Koczina, w 1329 Chotzenow, w 1359 Cozcenow, w 1388 Koczczenow, a w 1430 Kocznaw.

W średniowieczu wieś przekształciła się w ośrodek górniczy. W 1430 uruchomiono kuźnię żelaza. Miejscowość leżąca w księstwie legnickim była wielokrotnie zastawiana lub dzierżawiona. W 1444 księżna Elżbieta Hohenzollern przekazała Chocianów jako lenno braciom Krzysztofowi i Mikołajowi von Dornheimom, następnie miejscowość była w posiadaniu rodu von Schellendorfów (1507–1518), von Nositzów (1587–1613), von Stoschów (1613–1722), von Redernów (1722–1766) i von Dohnów (1766–1945). W 1703 baronowa Katarzyna Freiin von Stosch z domu von Kottwitz nadała miejscowości prawa miejskie, równocześnie zwolniła z poddaństwa mieszczan i rzemieślników, a kmieciom, zagrodnikom i chałupnikom nadała przywileje. Nowe miasto uzyskało przywilej organizowania jarmarków oraz wyznaczono rynek o pierzejach 60x80 metrów. W 1713 Habsburgowie potwierdzili przywilej jarmarczny, ale miasto nie rozwijało się i już w 1742 zostało pozbawione praw miejskich stając się osadą targową^[4]. Gwałtowny rozwój miasta zaczął się w połowie XIX wieku. W dwóch pożarach (maj i wrzesień) 1847 spłonęło prawie całe miasteczko i nastąpiła całkowita odbudowa. Jednocześnie w 1854 Anton Schlittgen i Hasse zbudowali hutę żelaza „Maria”, bazującą początkowo na miejscowych, bardzo ubogich i niedużych złożach rud darniowych, a następnie na importowanych ze Szwecji wysokoprocentowych magnetytowych rudach żelaza. Wkrótce potem, dzięki obecności huty, powstało kilka innych zakładów wytwarzających produkty z żeliwa, a w 1891 otworzono linię kolejową z Rokitek do Przemkowa. Pod koniec XIX w. w miejskiej hucie pracował chemik Carl Bosch, późniejszy laureat nagrody Nobla z 1931, który również wynajmował mieszkanie w budynku nr 2 w rynku. W 1895^[5] Chocianów odzyskał prawa miejskie i w 1899 zbudowano ratusz miejski. Na początku XX wieku miasto zgazyfikowano (1906) i zelektryfikowano (1924). W 1915 uruchomiono linię kolejową do Lubina. Powstał też wtedy duży tor motocyklowy, gdzie odbywały się ogólnoniemieckie wyścigi motocykli. W czasie wielkiego kryzysu huta została zamknięta w 1931 i nie działała do 1936.

W czasie II wojny światowej w Chocianowie Niemcy urządzili obóz pracy, będący filią Groß-Rosen, obsługujący fabrykę silników lotniczych działającą na terenie huty. w 1945 w ramach operacji wiślańsko-odrzańskiej w walkach z niemieckimi wojskami o miasto uczestniczył między innymi 6 Gwardyjski Korpus Pancerny z 1 Frontu Ukraińskiego Armii Czerwonej^[6].

W 1951 założono w tej fabryce Fabrykę Urządzeń Mechanicznych CHOFUM, działającą do dziś. W 1955 roku, staraniem sztabu Północnej Grupy Wojsk Radzieckich, w miejscu zbiorowej mogiły żołnierzy radzieckich na Placu Wolności, których zwłoki przeniesiono na cmentarz wojenny wzniesiono pomnik^[7].

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[8]:

układ urbanistyczny, z pierwszej ćw. XVIII w.
kościół pomocniczy pw. św. Józefa Oblubieńca, z 1865 r., 1680 r., klasycystyczny z renesansowymi elementami wystroju, np. chrzcielnica z 1585 r. pochodzącymi ze starszej świątyni
cmentarz katolicki, obecnie komunalny, z lat 1731–1945,
zespół pałacowy, z lat 1728–1732, XIX/XX w.:
- pałac z pierwszej połowy XVIII wieku
- pawilon parkowy
- park.

Kościół św. Józefa Oblubieńca
Pałac w Chocianowie
Pałac w Chocianowie
Ratusz w Chocianowie

Demografia

Piramida wieku mieszkańców Chocianowa w 2014 roku^[9].

Wspólnoty wyznaniowe

Kościół rzymskokatolicki (dekanat Chocianów):
- parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
Świadkowie Jehowy:
- zbór Chocianów (Sala Królestwa ul. Piotrowska 10A)^[10]

Miasta partnerskie

Juvigné^[11]

Sport

Klub piłkarski Stal Chocianów został założony w 1950 roku. Obecnie gra w IV lidze dolnośląskiej^[12].

Zobacz też

Przypisy

↑ ^a ^b ^c GUS, Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2023 roku [online], stat.gov.pl [dostęp 2023-07-23] (pol.).
↑ Pierwsza powojenna mapa Polski wydana przez WIG Sztabu Generalnego w roku 1945.
↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
↑ Waldemar Bena opis do mapy "Bory Dolnośląskie, Przemkowski Park Krajobrazowy" Wydawnictwo Turystyczne Plan, Jelenia Góra 2004 ISBN 83-88049-83-6
↑ Dziennik Urzędowy Pruskiej Regencji w Legnicy z 1895, Nr 37, poz. 577
↑ Bolesław Dolata, Tadeusz Jurga, Walki zbrojne na ziemiach polskich 1939–1945. Wybrane miejsca bitew, walk i akcji bojowych. Warszawa 1971, s.62.
↑ Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa ”Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939–1945”, Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, str. 403
↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 137. [dostęp 2012-09-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
↑ Chocianów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-06] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-14] .
↑ Site officiel de la mairie de Juvigné en Mayenne 53.
↑ Skarb – Stal Chocianów [online], www.90minut.pl [dostęp 2020-02-13] (pol.).

Bibliografia

U. Romaniuk, Długa droga do miasta, „Słowo Polskie”, 29.03.2007.
artykuł w „Odkrywcy” o tajnej jednostce w Chocianowie.

Linki zewnętrzne

Kaczanów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 652 .

[populacja-1] GUS, Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2023 roku [online], stat.gov.pl [dostęp 2023-07-23] (pol.).

[2] Pierwsza powojenna mapa Polski wydana przez WIG Sztabu Generalnego w roku 1945.

[MP-3] Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)

[mapa2007-4] Waldemar Bena opis do mapy "Bory Dolnośląskie, Przemkowski Park Krajobrazowy" Wydawnictwo Turystyczne Plan, Jelenia Góra 2004 ISBN 83-88049-83-6

[5] Dziennik Urzędowy Pruskiej Regencji w Legnicy z 1895, Nr 37, poz. 577

[6] Bolesław Dolata, Tadeusz Jurga, Walki zbrojne na ziemiach polskich 1939–1945. Wybrane miejsca bitew, walk i akcji bojowych. Warszawa 1971, s.62.

[7] Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa ”Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939–1945”, Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, str. 403

[nid-8] Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 137. [dostęp 2012-09-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].

[populacja2016-9] Chocianów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-06] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.

[10] Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-14] .

[11] Site officiel de la mairie de Juvigné en Mayenne 53.

[12] Skarb – Stal Chocianów [online], www.90minut.pl [dostęp 2020-02-13] (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

Miasto	Chocianów
Wsie	Brunów Chocianowiec Jabłonów Michałów Ogrodzisko Parchów Pogorzeliska Raków Szklary Dolne Trzebnice Trzmielów Żabice
Osada leśna	Kąty
Części wsi	Janówka Kątno
Kolonie wsi	Raków Szklary Dolne
Przysiółki wsi	Dobrzyków Duninów Gąsienice Kłośno Zacisze Zagórze
Nieoficjalna kolonia wsi	Marynów

Miasta	Chocianów Polkowice Przemków
Gminy miejsko-wiejskie	Chocianów Polkowice Przemków
Gminy wiejskie	Gaworzyce Grębocice Radwanice

Przynależność wojewódzka	woj. wrocławskie
Miasta (1945–75)	Chocianów Lubin Polkowice (od 1967) Rudna (do 1945) Ścinawa (od 1973 ←)
Gminy wiejskie (1945–54 i 1973–75)	Chobienia (I–XII 1973) Chocianowiec (do 1954) Chocianów (od XII 1973) Księginice (do 1954) Lubin (od I 1973) Miłoradzice (do 1954) Parchów (do 1954) Polkowice (od I 1973) Rudna Rynarcice (do 1954) Szklary Górne (do 1954) Ścinawa (od I 1973) Trzebnice (I–XII 1973) Zimna Woda (do 1954)
Gromady (1954–72)	Chocianowiec (1954–59) Jędrzychów (1954–61) Komorniki (1954–61) Krzeczyn Wielki (1954–68) Księginice (1954–68) Lipiny (1968–72) Lubin (1968–72) Miłoradzice (1954–68) Niemstów (1954–68) Parchów (1954–71) Polkowice (1954–72) Rudna (1954–72) Rynarcice (1954–68) Szklary Górne (1954–72) Trzebnice (1960–72) Zimna Woda (1954–68) Żabice (1954–59)