Brewiarz (łac. breviarium = „skrót”) – w chrześcijaństwie księga liturgiczna do odprawiania liturgii godzin, czyli codziennej modlitwy Kościoła.
W pierwotnym chrześcijaństwie celebracja liturgii godzin miała charakter wspólnotowy, a potrzebne teksty znajdowały się w kilku różnych księgach (m.in. psałterzu i antyfonarzu). W XI wieku, w związku z pojawieniem się praktyki osobistego odmawiania godzin kanonicznych, pojawiają się skrócone (łac. brevis – krótki, stąd breviarium) księgi, które można było zabrać ze sobą[1]. Do rozpowszechnienia skróconej formy księgi przyczyniły się też zakony żebracze, jak franciszkanie[2]. Po Soborze Trydenckim (1545–1563) wydano oficjalną wersję pod nazwą Breviarium Romanum[3]. Po Soborze Watykańskim II nazwą oficjalnego modlitewnika liturgii rzymskiej stała się Liturgia Horarum (Liturgia Godzin)[4], ale w wielu językach (w tym po polsku) w praktyce nierzadko książkę tę nazywa się ciągle brewiarzem[5].
Liturgia godzin jest obowiązkowa dla księży, biskupów, a także diakonów[6] i większości osób konsekrowanych (zakonnic, zakonników i członków instytutów świeckich). Ponadto często jest także dobrowolnie praktykowana przez wiernych świeckich.
Jest podzielony na poszczególne okresy liturgiczne. Zawiera teksty modlitw, psalmów, hymnów.
Brewiarz odmawiany jest przez kapłanów i zakonników w ustalonych porach dnia, którym odpowiadają kolejne godziny kanoniczne (poniżej w układzie Liturgii Godzin):
W układzie Breviarium Romanum godzinie czytań odpowiadało matutinum, które zasadniczo było modlitwą nocną (godzinę czytań można odmówić o dowolnej porze), a ponadto między jutrznią a tercją znajdowała się pryma[7].
Duchowieństwo diecezjalne oraz wszystkie zakony niemonastyczne (wyjątek stanowią mnisi paulini) posługują się rzymską wersją Liturgii Godzin, z psałterzem rozpisanym na cykl czterotygodniowy[4]. Zakony monastyczne oparte na Regule św. Benedykta, mają swój własny brewiarz, tzw. Monastyczną Liturgię Godzin z dwutygodniowym psałterzem. Breviarium Romanum ma psałterz rozpisany w całości na jeden tydzień[7].
Pierwsze w Polsce wydanie kompletnej Liturgii godzin zawarte zostało w wydaniu czterotomowym Liturgia godzin. Codzienna modlitwa Ludu Bożego wydawnictwa Pallottinum.
oraz
Wzorując się na włoskim wydaniu czterotomowym Rodziny franciszkańskiej, polskie Zakony franciszkańskie podjęły w 2013 dzieło publikacji własnego wydania pięciotomowego, zawierającego teksty liturgiczne na wspomnienia franciszkańskich świętych i błogosławionych oraz modlitwy ze skarbca duchowości franciszkańskiej (m.in. litanie do św. Franciszka i św. Antoniego). W każdym tomie znajduje się kalendarz liturgiczny Zakonów Franciszkańskich w Polsce. Wydanie to ukazuje się staraniem wrocławskiego Wydawnictwa Św. Antoniego. Druk w drukarni Wydawnictwa Pallottinum. Ukazało się pięć tomów:
| Obrzędy liturgiczne | |
|---|---|
| Paramenty liturgiczne | |
| Księgi liturgiczne | |
| Bielizna kielichowa | |
| Szaty liturgiczne | |
| Strój chórowy | |
| Szaty papieskie | |
| Zobacz też |
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.
