Bocian białoszyi
Ciconia episcopus[1]
(Boddaert, 1783)
Ilustracja
Przedstawiciel podgatunku neglecta sfotografowany w zoo
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

bocianowe

Rodzina

bociany

Rodzaj

Ciconia

Gatunek

bocian białoszyi

Synonimy
  • Ardea episcopus Boddaert, 1783[2]
  • Ciconia microscelis G.R. Gray, 1848
  • Dissoura neglecta Finsch, 1904[3]
Podgatunki
  • C. e. microscelis G.R. Gray, 1848
  • C. e. episcopus (Boddaert, 1783)
  • C. e. neglecta (Finsch, 1904)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]

Zasięg występowania
Mapa występowania
Zasięg występowania podgatunków azjatyckich

Bocian białoszyi[5] (Ciconia episcopus) – gatunek dużego ptaka z rodziny bocianów (Ciconidae). Występuje od Indii i północnego Pakistanu do Filipin i Indonezji oraz w Afryce Subsaharyjskiej z wyjątkiem południowo-zachodnich krańców.

Systematyka

Gatunek ten w 1780 roku opisał Buffon w 14. tomie Histoire Naturelle des Oiseaux pod zwyczajową francuską nazwą Héron violet[6]. Został on też zilustrowany w jednym z zeszytów Planches enluminées d’histoire naturelle – atlasu ptaków ukazującego się w latach 1765–1780[7], będącego uzupełnieniem publikacji Buffona; tablica barwna przedstawiająca bociana białoszyjego nosiła numer 906[8]. Jako miejsce typowe w obu tych publikacjach podano Wybrzeże Koromandelskie w Indiach[2][6][8]. Nazwę zgodną z zasadami nazewnictwa binominalnego (Ardea episcopus) nadał temu ptakowi Pieter Boddaert, który w swej publikacji z 1783 roku przydzielił binominalne nazwy wszystkim 1008 gatunkom zilustrowanym w Planches enluminées d’histoire naturelle (wiele z tych nazw utworzył sam)[9]. Obecnie gatunek zaliczany jest do rodzaju Ciconia[2][3][5][10].

Zwykle wyróżnia się trzy podgatunki C. episcopus[3][10]:

  • C. episcopus microscelis G.R. Gray, 1848bocian czarnoczelny[5]
  • C. episcopus episcopus (Boddaert, 1783)bocian białoszyi[5]
  • C. episcopus neglecta (Finsch, 1904)

Autorzy Handbook of the Birds of the World (a tym samym Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody IUCN) traktują takson microscelis z Afryki jako odrębny gatunek[11][12].

Morfologia

Przedstawiciel podgatunku microscelis traktowanego przez niektórych autorów jako osobny gatunek (RPA)
Bocian białoszyi w locie (Indie)

Długość ciała 86–95 cm[2][11], rozpiętość skrzydeł 170–190 cm, masa ciała 1,6–1,9 kg[13].

Błyszczące, brązowoczarne upierzenie skrzydeł oraz tułowia; biała szyja z charakterystycznymi „wełnistymi” piórami. U nasady dzioba biała plama. W locie widoczny biały brzuch.

Zasięg, środowisko

Poszczególne podgatunki zamieszkują[2][10][11]:

Występuje lokalnie, często nielicznie przy wodach, najczęściej jednak na terenach zalesionych. Niektóre populacje osiadłe, inne wędrują w głąb kontynentu.

Zachowanie

Żyje samotnie, w parach lub w małych stadkach.

W skład jego diety wchodzą: ryby, płazy (żaby, ropuchy), gady (węże, jaszczurki), duże owady i ich larwy, kraby, mięczaki, bezkręgowce morskie[2][11].

Status

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) od 2014 roku uznaje bociana białoszyjego i czarnoczelnego za dwa osobne gatunki i klasyfikuje je następująco:

  • bocian białoszyi (Ciconia episcopus) – gatunek bliski zagrożenia (NT, Near Threatened); liczebność populacji szacowana na 50 000 – 249 999 dorosłych osobników, a jej trend uznawany za spadkowy[4].
  • bocian czarnoczelny (Ciconia microscelis) – gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern); w 2014 roku organizacja Wetlands International szacowała liczebność populacji na 10–100 tysięcy osobników, a jej trend oceniała jako stabilny.

Przypisy

  1. Ciconia episcopus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. a b c d e f Elliott, A., Garcia, E.F.J., Boesman, P. & Kirwan, G.M.: Asian Woollyneck (Ciconia episcopus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-10)].
  3. a b c Bocian białoszyi (Ciconia episcopus) (Boddaert, 1783). Avibase. [dostęp 2010-12-05].
  4. a b c Ciconia episcopus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  5. a b c d Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Rodzina: Ciconiidae Sundevall, 1836 - bociany - Storks (Wersja: 2015-09-05). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-02-26].
  6. a b G.-L.L. de Buffon, Histoire naturelle des oiseaux, t. 16, Paryż 1781, s. 91 (fr.).
  7. Erwin Stresemann, On the Birds Collected by Pierre Poivre in Canton, Manila, India and Madagascar (1751–1756), „Ibis”, 94 (3), 1952, s. 522–523, DOI: 10.1111/j.1474-919X.1952.tb01847.x (ang.).
  8. a b Planches enluminées d'histoire naturelle, t. 10, tabl. 906.
  9. P. Boddaert, Table des planches enluminéez d'histoire naturelle de M. D'Aubenton. Avec les denominations de M.M. de Buffon, Brisson, Edwards, Linnaeus et Latham, Utrecht 1783, s. 54 (łac.).
  10. a b c F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v12.2). [dostęp 2022-10-25]. (ang.).
  11. a b c d del Hoyo, J., Collar, N. & Garcia, E.F.J.: African Woollyneck (Ciconia microscelis). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2014. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-24)].
  12. Ciconia microscelis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2022-10-25] (ang.).
  13. Keller, Reichholf i Steinbach 2003 ↓, s. 65.

Bibliografia

  • Andrew Gosler: Atlas ptaków świata. Multico Oficyna Wydawnicza, 2000. ISBN 83-7073-059-0.
  • Elisabeth Keller, prof. dr Josef H. Reichholf, Gunter Steinbach: Ptaki: strusie, pingwiny, nury, perkozy, rurkonose, wiosłonogie, brodzące, blaszkodziobe, ptaki drapieżne. Cz. 1. Warszawa: Świat Książki, 2003, seria: Leksykon zwierząt. ISBN 83-7227-891-1.

Linki zewnętrzne

  • Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
  • Zdjęcia i krótkie filmy – bocian czarnoczelny C. (e.) microscelis. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się