Bazylika Matki Bożej Wniebowziętej
w Akwilei
Basilica di Santa Maria Assunta
Bazylika
Ilustracja
Widok bazyliki
Państwo

 Włochy

Miejscowość

Akwileja

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Archidiecezja

Gorycji

Wezwanie

Matka Boża

Położenie na mapie Włoch
Mapa konturowa Włoch, u góry znajduje się punkt z opisem „Bazylika Matki Bożej Wniebowziętejw Akwilei”
Ziemia45°46′11″N 13°22′15″E/45,769722 13,370833
Strona internetowa
Strefa archeologiczna i bazylika Matki Bożej Wniebowziętej w Akwilei[a]
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
ilustracja
Państwo

 Włochy

Spełniane kryterium

III, IV, VI

Numer ref.

825

Region[b]

Europa i Ameryka Północna

Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę

1998
na 22. sesji

  1. Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO
  2. Oficjalny podział dokonany przez UNESCO

Bazylika Matki Bożej Wniebowziętej[1] (wł. Basilica di Santa Maria Assunta) w Akwileibazylika z początku XI wieku, zbudowana na fundamentach jeszcze starszej świątyni, po której zachowała się pochodząca z IV wieku mozaika o powierzchni 760 m²[2]. W 1998 roku bazylika została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO[3]. Bazylika była siedzibą patriarchów Akwilei.

Historia bazyliki

Budowę pierwotnej bazyliki w Akwilei rozpoczął biskup Teodor w 314 roku, czyli już po ogłoszeniu przez cesarza Konstantyna edyktu mediolańskiego. Bazylika w Akwilei była więc jedną z pierwszych świątyń chrześcijańskich wybudowanych po zniesieniu prześladowań chrześcijan, a równocześnie pierwszym z kościołów zaprojektowanych i wzniesionych od podstaw, bez wykorzystywania planu jakiejś wcześniejszej świątyni pogańskiej[4]. Akwileja, splądrowana w 452 roku przez Hunów pod wodzą Attyli, a w VI wieku przez Longobardów, utraciła uprzywilejowaną pozycję na rzecz Grado. Prymat w regionie odzyskała dopiero w wieku XI. Wówczas patriarcha Poppone odbudował bazylikę na planie pierwotnej. Podczas prac zabudowano czerwono-białymi płytkami wczesnochrześcijańskie mozaiki. Dzięki temu, mimo wielokrotnych kataklizmów i zniszczeń, mozaiki zachowały się w bardzo dobrym stanie. Zostały odkryte podczas prac na początku XX wieku. Wówczas prace konserwatorskie bazyliki w Akwilei prowadził polski historyk sztuki Karol Lanckoroński[5]. W dowód uznania Akwileja nadała mu w 1906 honorowe obywatelstwo.

Architektura chrześcijańska

Architektura bazyliki zawierała elementy odzwierciedlające charakter inicjacji chrześcijańskiej Kościoła pierwszych wieków. W pierwszej z dwóch auli, zwanej catechumenum, prowadzono przygotowania katechumenów, którzy po trzech latach wtajemniczania mieli otrzymać chrzest. Dopiero po chrzcie mogli uczestniczyć w liturgiach sprawowanych w ecclesia, czyli drugiej auli. Między catechumenum a ecclesia wybudowano dwie sale, które były wykorzystywane dla przeprowadzania obrzędów inicjacyjnych. Jedną z nich było baptisterium, gdzie odbywał się chrzest, a drugą consignatorium, czyli sala do celebrowania bierzmowania[4].

Mozaiki

W bazylice w Akwilei zachowała się największa w świecie mozaika wczesnochrześcijańska o powierzchni 760 m². Także mozaiki są świadectwem katechetycznego charakteru budowli. Zawierają liczne symboliczne odniesienia do wartości chrześcijańskich. Jednym z powszechniej znanych motywów jest mozaika ukazująca langustę odpoczywającą na palmie. Wizerunek ten wyjaśniał katechumenom charakter wtajemniczenia chrześcijańskiego – wskazywał na zupełną przemianę chrześcijanina, który dzięki wierze może wyjść z ciemności i cieszyć się światłem świętości, wykonując przy tym uczynki niespotykane w naturze. Inna mozaika, przedstawiająca walkę koguta z żółwiem, pouczała neofitów o istocie walki jasności (kogut, jako zwiastun świtu) z ciemnością (żółw, który żyje w wodzie i zamyka się w skorupie)[4][6].

Przypisy

  1. Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej: Nazewnictwo Geograficzne Świata – Protokół XCI. posiedzenia Komisji Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Instytut Geodezji i Kartografii, 2016, s. 1.
  2. Włochy północne. Wyd. I. Bielsko-Biała: Pascal sp. z o.o., 2008, s. 147. ISBN 978-3-8297-6558-9.
  3. Alicja Dąbrowska. Byłam w... Akwilei. Mozaiki w cyprysach. „Gazeta Wyborcza - Podróże”, 2010-08-02. (pol.). 
  4. a b c Grzegorz Górny. Żółw i kogut. „W Drodze”. 435 (11), 2009. (pol.). 
  5. Karl Lanckoroński: Der Dom von Aquileia: sein Bau und seine Geschichte. Wiedeń: 1906.
  6. Magdalena Dziaczkowska, Wczesnochrzescijańska symbolika metanoi. Mozaiki z sali północnej kompleksu teodorianskiego w Akwilei, KUL (pol.).



Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się