nr rej. 336/3 z 1 lipca 1965[1] | |
Odbudowany barbakan od strony zachodniej | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Miejscowość | |
Adres | |
Architekt | |
Ukończenie budowy |
1548 |
Ważniejsze przebudowy |
1954 |
Położenie na mapie Warszawy | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego | |
52°15′02″N 21°00′36″E/52,250556 21,010000 |
Barbakan w Warszawie – barbakan wzniesiony około 1548 jako element warszawskich murów obronnych – przedbramie Bramy Nowomiejskiej Starego Miasta.
Celem budowy barbakanu było zwiększenie bezpieczeństwa wjazdu do Starej Warszawy przez Bramę Nowomiejską i zapewnienie bocznej obrony sąsiednich murów[2]. Jest on jedną z kilku tego rodzaju budowli w Europie[2].
Ceglana budowla ma formę wysuniętej przed fosę półokrągło zakończonej dwukondygnacyjnej bastei przejazdowej[3]. W dolnej kondygnacji umieszczono strzelnice artyleryjskie, a w górnej zamknięty, kryty ganek z okrągłymi okienkami strzelniczymi na obie strony[3]. Barbakan został połączony z murem zewnętrznym murów obronnych niewyodrębnioną szyją tej samej wysokości[3]. Wewnątrz szyi i przed barbakanem znajdowały się prawdopodonie mosty zwodzone[3].
Projektantem budowli był architekt Jan Baptysta z Wenecji[4]. Na przełomie XVI i XVII wieku została ona zwieńczona renesansową attyką[4]. W pierwszej połowie XVII wieku przed barbakanem wzniesiono tzw. trzecią Bramę Nowomiejską w formie arkady zamykającej ulicę Nowomiejską[3].
Już w chwili jego wybudowania barbakan był anachroniczny i nie spełniał poważniejszych funkcji obronnych, głównie wskutek rozwoju artylerii. Tylko raz w swej historii uczestniczył w obronie Warszawy – podczas potopu szwedzkiego, kiedy to wojska króla Jana Kazimierza odbijały go 30 czerwca 1656 z rąk szwedzkich.
W XVIII w. barbakan częściowo rozebrano, a w XIX w. jego pozostałości włączono w obręb nowo wybudowanych w jego miejscu kamienic. Zachowały się dolne części zespołu bramnego oraz ściana barbakanu w pełnej wysokości wykorzystana jako ściana kamienicy pod adresem Nowomiejska 24[3]. W latach 1937–1938 zrekonstruowano pod kierownictwem Jana Zachwatowicza fragment murów oraz zachodnią część mostu barbakanu, co umożliwiła rozbiórka znajdujących się tam budynków[5]. Do jej zburzenia w 1944 w miejscu wschodniej części barbakanu znajdowała się kamienica Piwnica Gdańska z adresem ul. Nowomiejska 18/20[6].
Podczas oblężenia Warszawy w 1939 oraz powstania warszawskiego zabudowa Starówki uległa zniszczeniu. Po wojnie Biuro Odbudowy Stolicy postanowiło nie odbudowywać kamienic okalających dawne mury miejskie. W zamian postanowiono odsłonić ich pozostałości i odbudować barbakan. Rekonstrukcji dokonano w latach 1952–1954 pod kierownictwem Wacława Podlewskiego na podstawie XVII-wiecznych rycin z zastosowaniem cegieł z gotyckich kamienic rozebranych w Nysie i Wrocławiu[7]. Nie odtworzono części szyi od strony miasta i nieprawidłowo odtworzono zewnętrzną formę portalu wjazdowego[3].
W trzechsetną rocznicę wyzwolenia miasta (1956) na wewnętrznym murze budowli odsłonięto tablicę z piaskowca upamiętniającą żołnierzy i mieszkańców walczących w czasie potopu szwedzkiego[8].
W barbakanie znajduje się wystawa Muzeum Warszawy (czynna w sezonie letnim) poświęcona murom obronnym Starej Warszawy[9].
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.