Archipelag Bismarcka – grupa wysp w zachodniej części Oceanu Spokojnego, w Melanezji, na północny wschód od Nowej Gwinei, od której oddzielają ją Morze Bismarcka (Nowogwinejskie) i Morze Salomona, administracyjnie część Papui-Nowej Gwinei.
Powierzchnia archipelagu wynosi 49,2 tys. km²[1]. Największym miastem jest Rabaul na Nowej Brytanii. Wyspy zamieszkuje głównie ludność melanezyjska, a także mniej liczni Polinezyjczycy i Papuasi. Mieszkańcy zajmują się głównie rolnictwem i rybołówstwem.
Największe wyspy to: Nowa Brytania i Nowa Irlandia, oprócz tego ważniejszymi są Wyspy Admiralicji[2], Nowy Hanower i Duke of York Islands[1]. Większe wyspy mają pochodzenie kontynentalne, mniejsze – wulkaniczne albo koralowe[2].
Na obszarze Archipelagu Bismarcka znajdują się 4 prowincje: Nowa Brytania Wschodnia, Manus, Nowa Irlandia i Nowa Brytania Zachodnia[3]. Według spisu powszechnego z roku 2011 i lat ubiegłych liczyły one odpowiednio daną liczbę mieszkańców[4]:
| Prowincja | 1980 | 1990 | 2000 | 2011 |
|---|---|---|---|---|
| Manus | 26 036 | 32 840 | 43 387 | 60 485 |
| Nowa Irlandia | 66 028 | 86 999 | 118 350 | 194 067 |
| Nowa Brytania Wschodnia | 133 197 | 185 459 | 220 133 | 328 369 |
| Nowa Brytania Zachodnia | 88 941 | 130 190 | 184 508 | 264 264 |
Co daje łączną sumę 847 185 mieszkańców w roku 2011[4]. W 1966 wyspy zamieszkiwało około 216 tysięcy osób[2].
Archipelag Bismarcka w latach 1884–1919 był kolonią niemiecką jako część protektoratu Nowej Gwinei Niemieckiej, z tego okresu wzięła się nazwa, pochodząca od nazwiska niemieckiego kanclerza Ottona von Bismarcka. W 1920 roku jako terytorium mandatowe przeszedł pod administrację australijską[1]. Podczas II wojny światowej od 1942 znajdował się pod okupacją japońską. Po wojnie stanowił część terytorium powierniczego Nowej Gwinei Australijskiej. Od 1975 roku jest częścią niepodległej Papui-Nowej Gwinei[1].
Nowa Brytania, Nowa Irlandia, Nowy Hanower i okoliczne wyspy[5] oraz Wyspy Admiralicji[6] są uznane za Endemic Bird Areas. Przykładem gatunków występujących na tych wyspach jest zagrożony kurtaczek wspaniały (Pitta superba)[6], narażone: pszczołojad ciemny (Henicopernis infuscatus), gołąb żółtonogi (Columba pallidiceps), cudolotka białogardła (Henicophaps foersteri), płomykówka złotawa (Tyto aurantia), sowica cynamonowa (Ninox odiosa), zimorodek atolowy (Ceyx websteri), kakadu niebieskooka (Cacatua ophthalmica)[6] i wachlarzówka czerwonawa (Rhipidura semirubra). Z gatunków bliskich zagrożenia występują tu na przykład ogonówka biało-czarna (Reinwardtoena browni), muszkatela srokata (Ducula spilorrhoa)[6], a z gatunków o statusie niedostateczne dane – salangana melanezyjska (Aerodramus orientalis)[5].
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.