Ani
Անի
Ilustracja
Widok na obszar miasta z terytorium Armenii
Państwo

 Turcja

Prowincja

Kars

Wysokość

1464 m n.p.m.

Populacja 
• liczba ludności


niezamieszkane

Plan
Położenie na mapie Turcji
Mapa konturowa Turcji, blisko prawej krawędzi u góry znajduje się punkt z opisem „Ani”
Ziemia40°30′27″N 43°34′22″E/40,507500 43,572778

Ani (orm. 'Անի, gr. Ἄνιον Ánion, łac. Abnicum) – ruiny historycznego miasta na wschodzie Turcji przy granicy z Armenią; w 2016 roku wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Metropolia średniowiecznej Armenii, położona w odległości 45 km na wschód od Karsu, obecnie stanowi rozległe pole ruin na łąkach pogranicznego płaskowyżu. Dawniej znajdująca się w strefie ziemi niczyjej pomiędzy Turcją i ZSRR, kiedy specjalne warunki jej zwiedzania uzgodnione były dwustronnym protokołem (obecnie jedynie wymagane jest formalne zezwolenie)[1]. Okresowo niedostępna też wskutek walk toczonych w tym rejonie z powstańcami kurdyjskimi w latach 80.-90. XX wieku[2].

Historia

Dzieje tego ośrodka miejskiego sięgają czasów przed naszą erą, kiedy znajdowało się w granicach państwa Urartu[2], a jego nazwa pochodzi od imienia czczonej przez Urartyjczyków bogini Anahity[1]. We wczesnym średniowieczu rządzone przez władców dynastii Gamsaragan, po których przejęli je Bagratydzi. Pod ich rządami Ani w 961 roku stało się stolicą armeńskiego królestwa (Ani). W ciągu dwustu lat istnienia suwerennej Armenii, toczącej walki z Arabami (kalifat Abbasydów) i Bizantyjczykami, miasto było królewską siedzibą Aszota II, Symbata II i Gagika I (okres świetności) oraz Jana (Hovhannesa) Symbata. W okresie największego rozwoju liczyło ok. 100 tys. mieszkańców. Napaści bizantyjskie i wewnętrzne konflikty (wojny domowe) ostatecznie osłabiły państwo, które zostało zaanektowane przez silniejsze cesarstwo i w 1045 r. miasto przypadło Bizantyjczykom, którzy część mieszkańców przesiedlili do odległej Kapadocji[2].

Wkrótce, 16 sierpnia 1064 miasto zostało zdobyte i złupione przez przybyłych z Persji Turków Seldżuków sułtana Alp Arslana[3]. Później opanowywali je Gruzini i kurdyjscy emirowie; w 1239 nastąpiło kolejne zniszczenie po najeździe Mongołów. Chociaż po najeździe tureckim i mongolskim Ani było odbudowywane, w 1319 roku ostatecznie zdewastowało je trzęsienie ziemi. Obok zdecydowanej zmiany szlaków handlowych przyczyniło się ono do stopniowego upadku miasta, które w XVII wieku popadło w zapomnienie[1].

Zabytki

Położone na ważnym szlaku handlowym pomiędzy wschodem i zachodem, dobrze chronione przez warunki naturalne, Ani nazywano niegdyś miastem tysiąca i jednego kościoła (w 1915 można było stwierdzić pozostałości 43), których liczba z czasem stopniowo malała:

  • kościół pw. Dobrego Pasterza (ocalałe jedynie fundamenty, runął w 1966 r.)
  • kościół św. Grzegorza Oświeciciela (tzw. Gagikaszen) fundowany przez króla Gagika w 998 r. (zachowane dolne partie, kopuła runęła już w XI w.)
  • kościół Gruziński (płn. ściana)
  • mury miejskie króla Symbata z X wieku
  • brama Arslana (Lwia), wejściowa na pole ruin
  • zoroastriańska świątynia Ognia (fundamenty)
  • kościół św. Apostołów (5-kopułowy kościół ormiański z 1031 r.), późniejszy tur. karawanseraj
  • kościół św. Grzegorza z fundacji rodziny Pahlavuni, z kon. X wieku (Polatoğlu Kilise)
  • kościół Odkupiciela z 1034-1036 r. (zachowana tylko płn. połowa po zniszczeniu w 1957)
  • katedra z X/XI wieku, później zamieniona na Meczet Zwycięstwa (Fethiye Camii)
  • kościół św. Grzegorza fundacji Tigrana Honenca z pocz. XIII w. (Resimli Kilise)
  • kościół (kaplica) klasztoru Panien Męczenniczek od św. Dziewicy Hripsime (tzw. monasteru Kusanac), z XIII w.
  • mury cytadeli (İç Kale)
  • skalny kościół pałacowy (Kaya Kilise)
  • kościół św. Jana (Kiz Kalesi)
  • meczet emira Menuczera z XI w. (Menüçehr Camii) z minaretem
  • pozostałości mostu (w wąwozie) na rzece Achurian (tur. Arpaçay)
  • odrestaurowany pałac Seldżuków (wbudowany w mury miasta)
Panorama
Panorama

Przypisy

  1. a b c Pat Yale, Verity Campbell, Richard Plunkett: Turcja. Przewodnik Pascala. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Pascal, 2004, s. 475-477, ISBN 83-7304-143-5.
  2. a b c Turcja. Przewodnik ilustrowany (Berlitz) (opr. zbiorowe). Londyn: Apa Publications, 2014, s. 342, ISBN 978-178-005-750-7.
  3. Wielka Historia Świata, t. 4: Kształtowanie średniowiecza, Kraków: Oficyna Wydawnicza Fogra, 2005, s. 541, ISBN 83-85719-85-7.

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się