Andrzej Julian Żaki
Państwo działania

 Polska

Data i miejsce urodzenia

6 września 1923
Świrz

Data i miejsce śmierci

4 stycznia 2017
Kraków

profesor nauk humanistycznych
Specjalność: archeologia
Alma Mater

Uniwersytet Jagielloński

Doktorat

1949
UMCS

Profesura

1977

Polska Akademia Umiejętności
Status

członek zagraniczny

Nauczyciel akademicki
Uniwersytet

Polski Uniwersytet Na Obczyźnie

Kierownik
Instytucja kultury

Stacji Archeologicznej na Wawelu

Okres spraw.

1950–1972

Andrzej Julian Żaki (ur. 6 września 1923 w Świrzu koło Lwowa, zm. 4 stycznia 2017 w Krakowie) – polski archeolog, członek Polskiej Akademii Umiejętności.

Absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego w 1947 uzyskał tytuł magistra historii. Rok wcześniej został stypendystą Muzeum Archeologicznego Polskiej Akademii Umiejętności, następnie zaś pracował w Funduszu Odbudowy Nauki Polskiej. Uczestniczył wówczas w licznych badaniach wykopaliskowych, pełniąc równocześnie obowiązki inspektora do spraw zabytków archeologicznych na obszarach województw katowickiego, krakowskiego i rzeszowskiego. Prowadził wykopaliska w Przemyślu, Czorsztynie, Nowym Sączu, Wojniczu, Jadownikach odkrywając liczne zabytki z epoki przedromańskiej i romańskiej. W 1949 na Uniwersytecie im. Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie uzyskał stopień doktora na podstawie pracy "Początki kultury łużyckiej w dorzeczu górnej Wisły". W 1950 objął kierownictwo Stacji Archeologicznej na Wawelu, działającej w ramach Kierownictwa Badań nad Początkami Państwa Polskiego, aż do 1972 kierował tą placówką, niezależnie od formalnych przekształceń, jakim ona podlegała. Równocześnie z działalnością na Wawelu zainicjował program badań nad przedlokacyjnym Krakowem. W jego ramach przeprowadzone zostały wykopaliska przy kilku kościołach romańskich i gotyckich (św. św. Andrzeja, Jakuba, Marcina, Salwatora oraz Mariackim), podsumowaniem zaś stała się wystawa „Kraków przedlokacyjny”, zorganizowana w 1959 z okazji 700-lecia lokacji Krakowa. Względy rodzinne spowodowały, że w latach 1972–2002 przebywał na emigracji. Mieszkając od 1972 w Szwajcarii, Andrzej Żaki kontynuował zainteresowania archeologią gór. Prowadził badania nad osadnictwem pradziejowym i średniowiecznym w Alpach oraz studiował tamtejsze starożytne szlaki komunikacyjne. W latach 1973–1978 prowadził poszukiwania w peruwiańskiej strefie wysokogórskiej oraz badania wykopaliskowe. Współpracował z Uniwersytetem w Limie, jego zaś studia nad dawnym osadnictwem w krajach andyjskich są poważnym dokonaniem naukowym. Po zakończeniu badań w Peru Andrzej Żaki organizował wyprawy na wyspy Oceanu Spokojnego, między innymi na Wyspę Wielkanocną. W 1976 r. nawiązał współpracę z Polskim Uniwersytetem na Obczyźnie w Londynie. Wykładał tam archeologię i etnografię, był promotorem prac dyplomowych. W 1977 uzyskał tytuł profesora zwyczajnego. Jednym z jego najważniejszych dokonań naukowych stała się, zredagowana jeszcze przed powrotem do kraju, obszerna praca zbiorowa pt. "Święty Wojciech i jego czasy", opublikowana pod auspicjami Polskiej Akademii Umiejętności[1].

Założyciel czasopisma "Acta Archaeologica Carpathica"[2], autor "Archeologii Małopolski wczesnośredniowiecznej".

Zmarł 4 stycznia 2017[3]. Pochowany na Cmentarzu Salwatorskim w Krakowie, kwatera L-4-22[4].

Grób prof. Andrzeja Żaki na Cmentarzu Salwatorskim

Publikacje

  • Początki Krakowa (1965)
  • Wawel starożytny i średniowieczny w świetle wykopalisk
  • Wędrówki Sącza (1974)
  • Archeologia Małopolski wczesnośredniowiecznej (1974)
  • Początki osadnictwa w Karpatach Polskich
  • Dzieje Świrza – średniowiecze, współautor Józef Wyspiański
  • Początki rozwoju kultury łużyckiej w dorzeczu górnej Wisły, Annales UMCS, t. 3, Lublin 1950

Przypisy

  1. Jan Gromnicki Profesor Andrzej Żaki
  2. Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2017-03-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-29)].
  3. Andrzej Żaki Nekrologi. Dzisiejsze nowości. Opublikowano w Dziennik Polski dnia 11.01.2017. nekrologi.net. [dostęp 2017-01-11]. (pol.).
  4. GROBONET 2.6 – wyszukiwarka osób pochowanych – Cmentarz parafialny Kraków Salwator [online], krakowsalwator.artlookgallery.com [dostęp 2021-11-22].

Bibliografia

  • życiorys
  • Zbigniew Andrzej Judycki, Polski Uniwersytet na Obczyźnie w Londynie. Słownik biograficzny pracowników naukowych, Londyn 2008, s. 108–109 (z fotografią)

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się