Aleksander Jan I Cuza
Ilustracja
Wizerunek herbu
Faksymile
Hospodar Mołdawii
Okres

od 17 stycznia 1859
do 1860

Poprzednik

Bazyli Sturdza

Następca

on sam Książę (domnitor) Zjednoczonych Księstw Mołdawii i Wołoszczyzny

Hospodar wołoski
Okres

od 5 lutego 1859
do 1860

Poprzednik

Aleksander Dymitr Ghica

Następca

on sam Książę (domnitor) Zjednoczonych Księstw Mołdawii i Wołoszczyzny

Książę (domnitor) Zjednoczonych Księstw Mołdawii i Wołoszczyzny
Okres

od 1860
do 1866

Następca

Karol I

Dane biograficzne
Dynastia

Cuza

Data i miejsce urodzenia

20 marca 1820
Gałacz

Data i miejsce śmierci

15 maja 1873
Heidelberg

Żona

Elena Rosetti

Odznaczenia
Łańcuch Orderu Gwiazdy Rumunii Order Osmana (Imperium Osmańskie) Order Medżydów (Imperium Osmańskie) Krzyż Wielki Orderu Zbawiciela (Grecja) Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Świętych Maurycego i Łazarza (Królestwo Włoch)

Aleksander Jan Cuza (rum. Aleksandru Ioan Cuza; ur. 20 marca 1820 w Gałaczu, zm. 15 maja 1873 w Heidelbergu) – bojar mołdawski i książę (domnitor) Zjednoczonych Księstw Mołdawii i Wołoszczyzny.

Młodość i dojście do władzy

Aleksander Jan Cuza pochodził z mołdawskiej rodziny bojarskiej. Zdobył wykształcenie na europejskim poziomie i został pułkownikiem armii mołdawskiej. W 1848, gdy Europę ogarnęła Wiosna Ludów, zarówno w Mołdawii, jak i na Wołoszczyźnie wybuchły rewolty. Aleksander J. Cuza należał wówczas w Jassach do grupy najbardziej radykalnych działaczy, żądających natychmiastowych, daleko idących zmian politycznych, a zwłaszcza ustąpienia znienawidzonego księcia Michała Sturdzy. Walki w Mołdawii szybko zostały stłumione, a młody Cuza został uwięziony w Wiedniu, skąd wkrótce uciekł z pomocą brytyjską.

Po powrocie do ojczyzny, w 1858 r. Cuza został ministrem wojny. Jako świetny mówca agitował za połączeniem Mołdawii i Wołoszczyzny. Korzystając z poparcia europejskich potęg 17 stycznia 1859 r. został obrany księciem Mołdawii. Kilkanaście dni później w Bukareszcie tron wołoski powierzono księciu Bibescu. Wywołało to zamieszki uliczne w mieście. W powtórzonym pod naciskiem ulicy głosowaniu 5 lutego jednogłośnie obwołano Cuzę również księciem Wołoszczyzny, co doprowadziło do unii personalnej obu państw. W 1861 r. władzę Aleksandra J. Cuzy na tych ziemiach potwierdził sułtan turecki Abdülaziz.

Książę zjednoczonej Rumunii

Dwa lata później Cuza, który dotąd władał dwoma faktycznie niezależnymi państwami, zjednoczył Mołdawię i Wołoszczyznę w jeden organizm państwowy – Rumunię ze stolicą w Bukareszcie. Po tym wydarzeniu Cuza, panujący odtąd jako Aleksander Jan I, rozpoczął serię reform. Pierwszą z nich była decyzja o sekularyzacji dóbr klasztornych. Patriarchatowi Konstantynopola, do którego część z tych klasztorów należała, zaproponowano rekompensatę, lecz patriarcha Konstantynopola zerwał negocjacje na jej temat. Po kilku latach rząd rumuński wycofał się z tej propozycji. Reforma uwłaszczeniowa przysporzyła mu wielu przeciwników, zwłaszcza wśród konserwatystów. Próbowali zawetować ustawę, lecz Cuza to weto odrzucił i przeprowadził plebiscyt modyfikujący Konwencję Paryską (traktat pokojowy po wojnie krymskiej gwarantujący autonomię Mołdawii i Wołoszczyzny) – nierzeczywistą konstytucję (to referendum potwierdziło jego władzę). Następnie rozszerzył prawa wyborcze i zniósł status bojarów jako grupy uprzywilejowanej. Stworzył bazujące na Kodeksie Napoleona Kodeks cywilny i karny. Zreformował armię na styl europejski i założył uniwersytety w Bukareszcie i Jassach.

Rodzina

W 1844 Cuza poślubił Elenę Rosetti. Jego żona nie mogła mieć dzieci, więc Cuza zaczął ją zdradzać. Elena nie protestowała, a nawet wychowywała jak własne dzieci, dwóch synów Cuzy (Alexandru Al. Ioan Cuzę, ur. między 1862 a 1864, zm. 1889, i Dimitrie Cuzę, ur. 1865, popełnił samobójstwo w 1888), i jego kochankiEleny Marii Catargiu-Obrenović.

Upadek, emigracja i śmierć

W 1866 Cuza został obalony przez oficerów związanych z opozycją i w związku z tym emigrował. Na jego następcę został wybrany Karl von Hohenzollern-Sigmaringen, który przyjął imię Karol I. Cuza zmarł na wygnaniu po tułaczce z rodziną po Europie. Został pochowany w swojej rezydencji w Ruginoasie, a po wojnie jego ciało zostało przeniesione do Jass. Jego nagrobek znajduje się w przednawiu klasztornej cerkwi Trzech Świętych Hierarchów[1].

Przypisy

  1. Manastirea Trei Ierarhi [online], www.crestinortodox.ro [dostęp 2016-06-13].

Bibliografia


Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się