Ludwig Karl Martin Leonhard Albrecht Kossel (ur. 16 września 1853 w Rostocku, zm. 5 lipca 1927 w Heidelbergu) – niemiecki biochemik, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny w 1910 roku[1].
Życiorys
Na studiach medycznych odkrył pasję do chemii fizjologicznej, która dopiero zaczynała się rozwijać w sferze naukowej. W roku 1877 uzyskał tytuł doktora nauk medycznych na Uniwersytecie w Rostocku[1].
W latach 1877–1881 był asystentem Felixa Hoppe-Seylera na Uniwersytecie Strasburskim[1], gdzie uzyskał stopień doktora habilitowanego z dziedziny chemii fizjologicznej i higieny. W 1883 został kierownikiem wydziału chemicznego instytutu fizjologicznego Uniwersytetu Berlińskiego. W latach 1895–1923 był profesorem Uniwersytetu w Marburgu i od 1901 w Heidelbergu[1][2]. W roku 1907 otrzymał tytuł tajnego radcy.
Zajmował się badaniami substancji białkowych, zwłaszcza aminokwasów i kwasów nukleinowych[2]. Kossel był jednym z pionierów rozwoju wiedzy dotyczącej kwasów nukleinowych[1]. Odkrył, że kwasy składają się z 5 zasad azotowych, czyli organicznych związków heterocyklicznych. Co więcej udało mu się wyizolować 3 z nich – adeninę, tyminę i cytozynę.
12 stycznia 1885 roku Kossel ogłosił Berlińskiemu Towarzystwu Chemicznemu, że udało mu się wyizolować z trzustki bydlęcej poddawanej obróbce w fabryce chemicznej zasadę azotową o wzorze empirycznym C5H5N5. Izolat ten nazwał adeniną, od greckiego słowa „aden” oznaczającego gruczoł. Nieco później odkrył również, że jest to produkt rozkładu jądra drożdży.
W listopadzie 1893 roku Kossel zaraportował, że wraz z Albertem Neumannem udało mu się z grasicy cielęcia wyestrahować kwas nukleinowy. Następnie potraktował go kwasem siarkowym. Produkt reakcji nazwali tyminą. W roku 1896 zbadał również białka w plemnikach, będąc pierwszym, który wyizolował histydynę[1][2].
Za prace nad białkami, szczególnie nukleinami, otrzymał w 1910 Nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny[2].
Życie prywatne
Był synem kupca, armatora, dyrektora banku i pruskiego konsula Karla Albrechta Kossela i Klary (panieńskie: Jeppe). Jego żoną była Luise (panieńskie Holtzmann), córka Adolfa Holtzmanna, niemieckiego germanisty i indologa. Miał 2 dzieci – córkę Gertrudę oraz syna – Walthera, fizyka, który odkrył specyficzną interferencję zjawisk z promieni rentgenowskich na kryształach.
Przypisy
- ↑ a b c d e f Kossel, Albrecht, [w:] A Dictionary of Scientists, Oxford University Press, 2003, ISBN 978-0-19-172683-5 [dostęp 2022-05-14] (ang.).brak strony (książka)
- ↑ a b c d Wulf vonW. Bonin Wulf vonW., ErichE. Bagge ErichE., RobertR. Herrlinger RobertR., Laureaci nagrody Nobla. Chemia, fizyka, medycyna, wyd. I, Warszawa: Wydawnictwo Iskry, 1969, s. 222 (pol.).
Bibliografia
- Wulf von Bonin, Erich Bagge, Robert Herrlinger: Laureaci nagrody Nobla. Chemia, fizyka, medycyna. Warszawa: 1969.brak strony w książce
- The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1910 Albrecht Kossel. nobelprize.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-04)].
XX wiek |
- 1901: Behring
- 1902: Ross
- 1903: Finsen
- 1904: Pawłow
- 1905: Koch
- 1906: Golgi, Ramón y Cajal
- 1907: Laveran
- 1908: Miecznikow, Ehrlich
- 1909: Kocher
- 1910: Kossel
- 1911: Gullstrand
- 1912: Carrel
- 1913: Richet
- 1914: Bárány
- 1919: Bordet
- 1920: Krogh
- 1922: Hill, Meyerhof
- 1923: Banting, Macleod
- 1924: Einthoven
- 1926: Fibiger
- 1927: Wagner-Jauregg
- 1928: Nicolle
- 1929: Eijkman, Hopkins
- 1930: Landsteiner
- 1931: Warburg
- 1932: Sherrington, Adrian
- 1933: Morgan
- 1934: Whipple, Minot, Murphy
- 1935: Spemann
- 1936: Dale, Loewi
- 1937: Szent-Györgyi
- 1938: Heymans
- 1939: Domagk
- 1943: Dam, Doisy
- 1944: Erlanger, Gasser
- 1945: Fleming, Chain, Florey
- 1946: Muller
- 1947: C.Cori, G.Cori, Houssay
- 1948: Müller
- 1949: Hess, Moniz
- 1950: Kendall, Reichstein, Hench
- 1951: Theiler
- 1952: Waksman
- 1953: Krebs, Lipmann
- 1954: Enders, Weller, Robbins
- 1955: Theorell
- 1956: Cournand, Forßmann, Richards
- 1957: Bovet
- 1958: Beadle, Tatum, Lederberg
- 1959: Ochoa, Kornberg
- 1960: Burnet, Medawar
- 1961: Békésy
- 1962: Crick, Watson, Wilkins
- 1963: Eccles, Hodgkin, Huxley
- 1964: Bloch, Lynen
- 1965: Jacob, Lwoff, Monod
- 1966: Rous, Huggins
- 1967: Granit, Hartline, Wald
- 1968: Holley, Khorana, Nirenberg
- 1969: Delbrück, Hershey, Luria
- 1970: Katz, Euler, Axelrod
- 1971: Sutherland
- 1972: Edelman, Porter
- 1973: Frisch, Lorenz, Tinbergen
- 1974: Claude, Duve, Palade
- 1975: Baltimore, Dulbecco, Temin
- 1976: Blumberg, Gajdusek
- 1977: Guillemin, Schally, Yalow
- 1978: Arber, Nathans, Smith
- 1979: Cormack, Hounsfield
- 1980: Benacerraf, Dausset, Snell
- 1981: Sperry, Hubel, Wiesel
- 1982: Bergström, Samuelsson, Vane
- 1983: McClintock
- 1984: Jerne, Köhler, Milstein
- 1985: Brown, Goldstein
- 1986: Cohen, Levi-Montalcini
- 1987: Tonegawa
- 1988: Black, Elion, Hitchings
- 1989: Bishop, Varmus
- 1990: Murray, Thomas
- 1991: Neher, Sakmann
- 1992: Fischer, Krebs
- 1993: Roberts, Sharp
- 1994: Gilman, Rodbell
- 1995: Lewis, Nüsslein-Volhard, Wieschaus
- 1996: Doherty, Zinkernagel
- 1997: Prusiner
- 1998: Furchgott, Ignarro, Murad
- 1999: Blobel
- 2000: Carlsson, Greengard, Kandel
|
---|
XXI wiek |
- 2001: Hartwell, Hunt, Nurse
- 2002: Brenner, Horvitz, Sulston
- 2003: Lauterbur, Mansfield
- 2004: Axel, Buck
- 2005: Marshall, Warren
- 2006: Fire, Mello
- 2007: Evans, Capecchi, Smithies
- 2008: zur Hausen, Barré-Sinoussi, Montagnier
- 2009: Blackburn, Greider, Szostak
- 2010: Edwards
- 2011: Beutler, Hoffmann, Steinman
- 2012: Gurdon, Yamanaka
- 2013: Rothman, Schekman, Südhof
- 2014: E. Moser, M.-B. Moser, O’Keefe
- 2015: Campbell, Ōmura, Tu
- 2016: Ōsumi
- 2017: Hall, Rosbash, Young
- 2018: Allison, Honjo
- 2019: Ratcliffe, Semenza, Kaelin
- 2020: Alter, Houghton, Rice
- 2021: Julius, Patapoutian
- 2022: Pääbo
- 2023: Karikó, Weissman
|
---|
Encyklopedia internetowa:
- PWN: 3926209
- Britannica: biography/Albrecht-Kossel
- Universalis: ludwig-karl-martin-leonhard-albrecht-kossel
- NE.se: albrecht-kossel
- SNL: Albrecht_Kossel
- VLE: albrecht-kossel
- Catalana: 0035928
- DSDE: Albrecht_Kossel
- identyfikator w Hrvatska enciklopedija: 33348