Albrecht Altdorfer (ur. ok. 1480 w Ratyzbonie, zm. 12 lutego1538 tamże) – niemiecki malarz, grafik i architekt, którego twórczość „pogrążona jest głęboko w klimacie renesansowego naturalizmu”[1]. Zyskał sławę szczególnie jako malarz krajobrazów – stworzył pierwsze w sztuce nowożytnej obrazy, których tematem jest wyłącznie (lub prawie wyłącznie) pejzaż[2].
Geneza jego malarstwa nie jest jasna. Niektórzy wywodzą ją z malarstwa miniaturowego ze względu na precyzję rysowania drobnych form. Jednak przeczy temu bardzo śmiały sposób komponowania, dla którego trudno znaleźć pierwowzory. Altdorfer jest najwybitniejszym[2][3] przedstawicielem tzw. szkoły naddunajskiej. Pejzaż na jego obrazach często posiada elementy bajkowości, poetyckości, jest traktowany w sposób romantyczny. Czasem pojawia się w nim sztafaż figuralny lub elementy alegoryczne. J. Woźniakowski mówi o Altdorferze, że był „zapewne pierwszym malarzem, który podróżował tylko w tym celu, by zbierać motywy krajobrazowe [...], i pierwszym, który stworzył obraz sztalugowy z «czystym» pejzażem”[1]. W kategorii krajobrazu panoramicznego Altdorfer stworzył jeden z najsłynniejszych widoków pejzażowych, a i swoje najwybitniejsze dzieło, Bitwę Aleksandra Wielkiego z Persami pod Issos (ukończoną w 1529)[2].
Ponadto dzieła Altdorfera mają tematykę religijną, biblijną i historyczną. W zakresie malarstwa ołtarzowego do jego najwybitniejszych dzieł należą obrazy do ołtarza św. Floriana (St. Floriansaltar)[3], obecnie rozproszone po różnych muzeach. Pod koniec życia, jako architekt miejski (Stadtbaumeister) Ratyzbony i radny, podjął się też zleceń architektonicznych i dekoratorskich, do których należały freski w ówczesnym pałacu arcybiskupim[3], do dziś zachowane jedynie w muzealnych fragmentach.
Męczeństwo św. Floriana, 1530, Galeria Uffizi, Florencja
Przypisy
↑ abJacek.J.WoźniakowskiJacek.J., Góry niewzruszone : o różnych wyobrażeniach przyrody w dziejach nowożytnej kultury europejskiej, wyd. 3., zmienione, Kraków: Znak, 1995, ISBN 83-7006-215-6, OCLC 37004166 [dostęp 2019-07-22].brak strony (książka)
↑ abcJan (1921-1988).J.(1. 1. ).BiałostockiJan (1921-1988).J.(1. 1. )., Sztuka cenniejsza niż złoto : opowieść o sztuce europejskiej naszej ery, wyd. 7, Warszawa: Wydaw. Naukowe PWN, 2004, ISBN 83-01-14301-0, OCLC 749694105 [dostęp 2019-07-22].brak strony (książka)
↑ abcOttoO.FischerOttoO., Geschichte der deutschen Malerei, wyd. 2., München: F. Bruckmann Verlag, 1943.brak strony (książka)
Bibliografia
Maria Rzepińska: Siedem wieków malarstwa europejskiego. Wrocław: 1991, s. 173.