1 Dywizja Litewsko-Białoruska
Ilustracja
Odznaka Dywizji Litewsko-Białoruskiej
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1919

Rozformowanie

1921

Tradycje
Kontynuacja

19 Dywizja Piechoty (II RP)

Dowódcy
Pierwszy

płk Bolesław Frej

Działania zbrojne
wojna polsko-bolszewicka
bitwa pod Leplem (14-15 V 1920)
bitwa pod Lipskiem (18–19 V 1920)
bitwa pod Czernicą (24–25 VI 1920)
bitwa pod Czernicą Wielką (4–5 VII 1920)
bitwa nad Autą (4–6 lipca 1920)
bitwa pod Mostami (22–23 VII 1920)
bitwa pod Rosią (24-25 VII 1920)
bitwa pod Ciechanowcem (1–3 VIII 1920)
bitwa nad Niemnem (20–26 IX 1920)
bitwa pod Krwawym Borem (27–28 IX 1920)
Organizacja
Rodzaj wojsk

Piechota

Sztab 1 Dywizji Litewsko-Białoruskiej: gen. Wacław Iwaszkiewicz-Rudoszański 4. z lewej, płk Edmund Kessler 2. z lewej
Oficerowie 1 Dywizji Litewsko-Białoruskiej w Wołkowysku, z płk Bolesławem Freyem pośrodku; 1919
Gen. Stanisław Szeptycki
Grób gen. Wacława Iwaszkiewicza na Cmentarzu Łyczakowskim (po lewej).

1 Dywizja Litewsko-Białoruska (1 DLit.-Biał.) – wielka jednostka piechoty Wojska Polskiego w latach 1918–1921.

Formowanie

Wraz z wycofywaniem się wojsk niemieckich z terytorium Imperium Rosyjskiego, na opuszczonych przez nich terenach zamieszkanych przez Polaków zaczęły formować się polskie samoobrony kresowe. Polityczny mecenat nad nimi sprawował powstały w listopadzie 1918 Komitet Obrony Kresów Wschodnich[1] pod prezesurą księcia Eustachego Sapiehy. Komitet w znacznym stopniu finansował te oddziały[potrzebny przypis]. Pojawiła się potrzeba włączenia ich w skład regularnego Wojska Polskiego. Cel ten miał zostać zrealizowany poprzez utworzenie Dywizji Litewsko-Białoruskiej. Dywizja została sformowana zgodnie z rozkazem Naczelnego Wodza Wojska Polskiego Józefa Piłsudskiego nr 1132/I z 26 listopada 1918 roku[2]:

(…) Dla uchronienia Polaków i mienia polskiego na Kresach Wschodnich Naczelne Dowództwo WP zamierza tworzyć dywizję litewsko-białoruską, uwzględniając już tam istniejące związki. Społeczeństwo polskie przez „Komitet Obrony Kresów Wschodnich” niesie pomoc we wszystkich kierunkach[1].

Dywizja Litewsko-Białoruska miała skupiać ochotników z Kresów Wschodnich, przede wszystkim zgrupowanych w istniejących już Samoobronach kresowych. Jej dowódcą został gen. Wacław Iwaszkiewicz-Rudoszański[1]. Szefem sztabu dywizji mianowano płk Edmunda Kesslera[potrzebny przypis]. Według rozkazu Dywizja miała mieć następującą strukturę:

Zakładano przy tym, że z czasem Dywizja rozwinie się w trzypułkowe brygady. Początkowo tempo jej tworzenia było powolne. Pierwszym sformowanym pułkiem był miński pułk piechoty, utworzony rozkazem z 10 grudnia 1918 roku. W jego skład weszło ok. 1000 ochotników z grupy mińskiej pod dowództwem płk. Fabiana Kobordo. Następnie, 19 grudnia, utworzono wileński pułk strzelców pod dowództwem płk. Kazimierza Skrzyszewskiego. Formowanie Dywizji nabrało tempa dopiero w styczniu 1919 roku, po licznym napływie ochotników ze wschodu, przede wszystkim członków samoobrony Litwy i Białorusi. Początkowo miejscem organizacji Dywizji była Ostrów Mazowiecka, następnie miał się nim stać Wołkowysk[1].

Działania zbrojne

Jesienią 1918 roku, kiedy Wojsko Polskie było jeszcze bardzo nieliczne i już zaangażowane w walki z Ukraińcami w Galicji Wschodniej, Dywizja Litewsko-Białoruska była jedną z zaledwie dwóch grup polskich wojsk działających na północno-wschodnim pograniczu Polski[3]. Początkowo otrzymała ona rozkazy o charakterze defensywnym. 11 stycznia 1919 roku ukazała się instrukcja Sztabu Generalnego WP, która dawała jej bardziej ofensywne zadania. Zgodnie z nią, Dywizja powinna kierować się na Prużanę, Kobryń, Wołkowysk i Grodno, przejmując terytoria od wycofujących się wojsk niemieckich, a tym samym zapobiegając ich zajęciu przez Armię Czerwoną. Zadanie to jednak przekraczało możliwości Dywizji, liczącej wówczas nieco ponad 2 tysiące żołnierzy[1].

Po reorganizacji Dywizja składała się z trzech brygad piechoty. W każdej brygadzie znajdowały się dwa pułki strzelców.

21 października 1919 na bazie dywizji sformowano dwie wielkie jednostki piechoty – 1 i 2 Dywizja Litewsko-Białoruska. W skład każdej z nich wchodziły dwie brygady złożone z dwóch pułków strzelców. Po reorganizacji struktura organizacyjna dywizji wyglądała następująco:

7 października 1920 dywizja „zbuntowała się” i zajęła Wilno, a następnie weszła w skład Wojska Litwy Środkowej i została zreorganizowana. Na jej bazie utworzono trzy samodzielne brygady. Brygady I i II pozostały w dotychczasowym składzie. Brygadę III utworzono z 5 Ochotniczego pułku strzelców i 6 Harcerskiego pułku strzelców.

W wyniku kolejnej reorganizacji Wojsk Litwy Środkowej utworzono 1, 2 i 3 Dywizję Litewsko-Białoruską. W skład każdej z nich włączono dwa pułki strzelców. 5 Ochotniczy pułk strzelców został rozformowany, a 6 Harcerski pułk strzelców stał się jednostką samodzielną.

12 października 1921 wszystkie dywizje i pułki przemianowano nadając im numerację obowiązującą w Wojsku Polskim. Równocześnie dywizje przeszły na „stopę pokojową”. W skład 1 Dywizji włączono Kowieński pułk strzelców. W skład 2 Dywizji włączono Słucki pułk strzelców i Białostocki pułk strzelców, a Grodzieński pułk strzelców podporządkowano 3 Dywizji. Skład 3 Dywizji uzupełnił 41 Suwalski pułk piechoty.

Obsada personalna dowództwa dywizji

Dowódcy dywizji:

Stały pomocnik dowódcy dywizji:

Szefowie sztabu:

szefowie sanitarni:

oficerowie sztabu:

  • por. Jan Certowicz – zastępca szefa sanitarnego (1918 – 1919)

Przypisy

  1. a b c d e f Wstępna faza walk. W: Wojna polsko-rosyjska 1919–1920. s. 40–42.
  2. Dąbrowski 1933 ↓, s. 30.
  3. Drugą grupą była formująca się na Podlasiu grupa płk. Eugeniusza Pogorzelskiego

Bibliografia

  • Jerzy Dąbrowski: Bój odwrotowy nad Niemnem i Rosią 1-ej Dywizji Litewsko-Białoruskiej (21 – 25 lipca 1920 roku). Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1933.
  • Księga chwały piechoty, praca zbiorowa, Warszawa 1992, reprint wydania z 1939 r.
  • Lech Wyszczelski: Wojna polsko-rosyjska 1919–1920. T. 1. Warszawa: Bellona, 2010, s. 696. ISBN 978-83-11-11934-5.

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się