Ƶ ƶ
Na dachu samochodu wariant graficzny litery Ż w formie litery Ƶ
Stylizowane Ƶ w logo PZƵ

Ƶƶlitera alfabetu łacińskiego powstała poprzez dodanie poziomej kreski w środku litery Z lub z.

Przez krótki okres używano jej w alfabecie tatarskim w pierwszej połowie XX wieku. Główne zastosowanie znalazła jedynie w piśmie odręcznym. Obecnie używana w łacińskiej pisowni języka czeczeńskiego, gdzie oznacza głoskę [ʒ]. W dialekcie austriackim języka niemieckiego oznacza w niektórych przypadkach (n.p. Zoo) Z.

Niemcy i Czesi używają często w piśmie odręcznym znaku Ƶ jako litery Z, co pozwala odróżnić literę od cyfry 2. Ponadto, we Włoszech pisze się literę ƶ w wyrazach, gdzie wymawiana jest jako dz (dla odróżnienia od zwykłego z wymawianego jako c). W oficjalnej włoskiej typografii rozróżnienie to nie jest stosowane.

W krojach kaligraficznych stosowanych np. w matematyce spotyka się poziomą kreskę w literze Z (np. ).

W pisowni polskiej znak Ƶ funkcjonuje jako stylizowany wariant znaku Ż[1][2], zwłaszcza w piśmie odręcznym[2]. Jest też stosowany niekiedy w elektronicznym wyświetlaniu zapisów, np. w tablicy z wynikami „Familiady”, stosowanej od 1994[3].

W logotypie piwa Żywiec jest stosowana litera Ƶ̇ będąca połączeniem obu form Ż i Ƶ[4].

Konwencja ta jest stosowana co najmniej od XIX wieku. Konstanty Wolski pisał:

Zdarzyło mi się nieraz słyszeć w rozmowie potocznéj, że przekreślenie Z, we środku zastępuje miejsce kropki nad niém;

Pamiętnik Warszawski. 1809, T. 1, styczeń, s. 70, http://ebuw.uw.edu.pl/publication/100787

Pomimo tego Komisja Ortograficzno-Onomastyczna[5] Rady Języka Polskiego przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk na pytanie pewnego urzędu, czy Ƶ mogło oznaczać Z lub Ż, odpowiedziała wymijająco[6]

Litera „Z” napisana z poziomą kreseczką nie była zatwierdzonym odpowiednikiem litery „Ż” w tekstach drukowanych, urzędowo przyjętym na terenie całej Polski, lecz nie da się wykluczyć, że w czyimś piśmie ręcznym ta kreseczka nie oznaczała tyle, co dziś oznacza kropka nad literą „Z”.

Istnieje pogląd, że Ƶ może oznaczać również Ź:

Przekreślenie linią poziomą pośrodku litery Z stosuje się jako ozdobę; rzadziej przekreślenie to równa się brzmieniu litery Ż lub Ź.

Jan Wojeński: Technika liternictwa. Wyd. 9. uzupełnione. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, 1990, s. 34. ISBN 83-208-0195-8.

Nie są jednak znane przykłady użycia Ƶ jako Ź.[potrzebny przypis]

Kreska przekreślająca literę nie zawsze jest prosta, por. winietę tytułową pierwszych numerów Życia Warszawy.

W standardzie Unicode ten znak jest dostępny odpowiednio na pozycjach:

  • wielka litera Ƶ — U+01B5,
  • mała litera ƶ — U+01B6.

Analogicznie można użyć zapisu w układzie dziesiątkowym przy odwołaniach znakowych stosowanych np. w HTML:

  • wielka litera Ƶ — Ƶ oraz
  • mała litera ƶ — ƶ.

Dwuznak Dƶ

Dƶ dƶ

Litera Ƶ może również pojawić się w alternatywnej formie zapisu w postaci dwuznaku . Ten następujący zapis budzi jednak kontrowersje i nie jest on zalecany.[potrzebny przypis]

Przypisy

  1. Nie ma litery Ƶ ƶ – Porady językowe – Obcy język polski [online], obcyjezykpolski.pl [dostęp 2019-12-29] (pol.).
  2. a b Adam Wolański, Zet z kreseczką, [w:] Poradnia językowa PWN [online], 12 marca 2019 [dostęp 2019-12-28].
  3. https://www.youtube.com/watch?v=pwaoKW1grqE#t=9m58s
  4. https://grupazywiec.pl/marki/zywiec
  5. [Członkowie Komisji Ortograficzno-Onomastycznej]. Rada Języka Polskiego. [dostęp 2016-11-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-21)].
  6. KOMUNIKATY RADY JĘZYKA POLSKIEGO PRZY PREZYDIUM POLSKIEJ AKADEMII NAUK. Rada Języka Polskiego, 2005, 1(16) s. 28-29. [dostęp 2016-11-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-20)].

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się